Lan feng zheng (The Blue Kite)Naast Chen Kaige (1952) en Zhang Yimou (1951), behoort Zhuangzhuang Tian (1952) tot de zogenaamde Vijfde Generatie Chinese filmregisseurs. Zij braken vrijwel gelijktijdig door in het buitenland, Kaige met Farewell to my Concubine, Yimou met Raise the Red Lantern, Tian met deze film, The Blue Kite. Van de drie was Tian de meest compromisloze: zijn felle politieke aanklacht werd door het Chinese bewind verboden en hijzelf werd voor tien jaar geschorst als filmregisseur. The Blue Kite doet in sommige opzichten denken aan het recente Persepolis van Marjane Satrapi. Persepolis speelt zich af in de eerste decennia na de Islamitische Revolutie (1979) van Ayatollah Khomeini, en we ervaren hoe de aanvankelijke vreugde over de revolutie langzaam overgaat in ontnuchtering, en uiteindelijk uitmondt in angst en wanhoop, als duidelijk wordt dat de revolutie, zoals vaker, is begonnen met het verslinden van zijn eigen kinderen. The Blue Kite wordt ‘verteld’ door het jongetje Tietou (Stalen kop), dat – in een voice over – terugblikt op zijn jonge leven. De film valt uiteen in drie delen, getiteld ‘Vader’, ‘Oom’ en ‘Stiefvader’, en begint met het huwelijk van Tietou’s ouders, snel gevolgd door zijn geboorte (waarschijnlijk was het een ‘moetje’, maar over zulke zaken werd niet gesproken in het China van die dagen). Alles lijkt vrolijk en zonnig aan het begin van dit eerste deel. Het volk zingt uit volle borst over de zegeningen van de Rode Revolutie van Vadertje Mao. Tietou’s vader maakt voor hem een blauwe vlieger die door de film heen een symbolische rol zal spelen. Aanvankelijk staat de blauwe vlieger fier aan de hemel, uiteindelijk zal hij vast komen te zitten tussen de takken van een verdorde boom en door wind en regen worden verscheurd. Dit eerste deel speelt zich af tijdens de periode die bekend staat als Laat Honderd Bloemen Bloeien: de Chinese autoriteiten moedigden onderdanen aan om kritiek te uiten op de gang van zaken, maar ging vervolgens over tot het arresteren van de criticasters (en vele anderen). De vader van Tietou wordt slachtoffer van de omstandigheden. In het tweede deel hertrouwt de moeder van Tietou met een collega en voormalige vriend van haar echtgenoot. Wat zij niet weet, is dat de man verantwoordelijk was voor de aangifte van Tietou’s vader als ‘rechts element’ (dat wil zeggen: tegenstander van de revolutie). De man ziet inmiddels zijn onvergeeflijke fout in en kan niet leven met dit verdriet. Dit deel speelt zich af tijdens de Grote Sprong Voorwaarts, een wanhopig en veelal belachelijk initiatief (Mao droeg o.a. op om alle mussen in het land dood te slaan) dat voornamelijk averechtse gevolgen had (hongersnoden, epidemieën); Tietou’s ‘oom’ sterft dan ook uiteindelijk aan een leverkwaal. In het derde deel hertrouwt de moeder opnieuw, dit keer met een Hoge Partijfunctionaris van wie ze niet houdt. Ook Tietou kan het niet goed vinden met zijn stiefvader, een starre, oudere man. Dit laatste deel speelt tegen de achtergrond van de Culturele Revolutie, de zogenaamde opstand van arbeiders en studenten tegen partijbureaucraten. In de praktijk was het een zoveelste zuivering en de stiefvader van Tietou wordt een van de slachtoffers van de zuivering. Dan blijkt de man ook uit het goede hout te zijn gesneden: als hij voelt dat de zaken mislopen, stelt hij een scheiding voor zodat zijn vrouw en pleegzoon niet bij het drama zullen worden betrokken. Maar het is te laat. Al wat mooi is zal worden kapotgemaakt door uitingen van blinde haat en woede. De vlieger hangt gerafeld tussen de takken … The Blue Kite is een lange, trage film. Ingetogen en onnadrukkelijk, maar fijnzinnig en gevoelig. Het bedachtzame tempo kan voor sommigen een bezwaar zijn (vooral tijdens het eerste deel), maar sluit aan bij het thema van de film: de langzame gewaarwording onder de gewone Chinezen, dat de gevolgen van de revolutie niet zijn te overzien. Het biedt je als kijker ook de kans om je met de personages te vereenzelvigen. Naast Tietou, diens moeder en haar drie echtgenoten, maken we ook kennis met een aantal andere personages, die stuk voor stuk met liefde en aandacht zijn getekend. Uiteindelijk raak je zo vertrouwd met sommigen van hen, dat je je hun lot haast persoonlijk gaat aantrekken. The Blue Kite is een gezindrama, historisch fresco en brok cultuurgeschiedenis ineen. Het is een film voor geduldige kijkers, maar wie geduld uitoefent, wordt uiteindelijk ruimschoots beloond.
Aanraders in overeenkomstige genres, volgens Boobytrap: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
   |
 |
|
|
|
Terug naar vorige pagina | Naar filmoverzicht |
