Darwin`s NightmareHet Victoriameer in Afrika is het op-een-na grootste zoetwatermeer ter wereld. 15.000 jaar geleden, tijdens de laatste IJstijd is hier een unieke natuurlijke situatie ontstaan toen het meer in korte tijd droog kwam te staan en weer volliep. Er ontwikkelden zich zo`n 2100 verschillende vissoorten in het meer. Ter vergelijking: in heel Europa leven slechts 200 zoetwatervissen. In de jaren vijftig van de vorige eeuw is de mens gaan experimenteren met het meer om ervoor te zorgen dat het ook een agriculturele bestemming zou kunnen krijgen. Men heeft destijds de Victoriabaars (ook wel Nijlbaars) losgelaten in het meer. Het gevolg hiervan is dat zo`n 95% van alle vissoorten in het meer is opgegeten door de aggresieve baarssoort. Inmiddels leven er vele van deze baarsen in het Victoriameer, waardoor er een bloeiende visindustrie is ontstaan in de landen die aan het meer grenzen. De documentaire Darwin`s Nightmare richt zich op de Tanzaniaanse stad Mwanza. In plaats van in te gaan op de gevolgen van de uitzetting van de Victoriabaars op het ecosysteem, gaat de documentaire vooral in op de economische en sociale gevolgen. De situatie is ongeveer als volgt. Vissers vangen voor minder dan een dollar per dag zoveel mogeljk vissen, die in moderne fabrieken worden verwerkt. De filets worden afgesneden, verpakt en door Russische vliegtuigen naar Europa gevlogen, waar naar schatting zo`n 2 miljoen mensen per dag Victoriabaarsfilet eten. Om te kunnen voorzien in de behoeftes van de piloten is er een gigantische hoerenindustrie ontstaan in Mwanza, een omgeving waarin AIDS welig tiert, aangezien condooms niet gebruikt mogen worden van de lokale priesters. De kadavers van de vissen worden gebruikt voor lokale consumptie, aangezien de Tanzanianen geen filet kunnen betalen. Zij moeten het doen met de gefrituurde hoofden van de vissen. Een lokale vrouw loopt op haar blote voeten door de met maden overspoelde kadavers om deze op te hangen aan een rekje. Ze vertelt, met een grote glimlach op haar gezicht, dat ze nu toch echt een beter bestaan had dan toen ze boerin was. Die opmerking is nauwelijks geloofwaardig te noemen gezien de gruwelijke omstandigheden waarin de lokale bevolking moet leven. Straatkinderen zijn dan ook een groot probleem in Mwanza. Terwijl er in Tanzania een grote hongersnood is houden EU-afgevaardigden conferenties met de Afrikaanse presidenten, om vooral maar te hameren op een zo goedkoop mogelijke productie van de visfilets. Daarnaast nemen de Russische piloten ook nog eens een dubieuze lading mee richting Afrika, namelijk kratten met Kalashnikovs, die gebruikt worden in de burgeroorlogen in onder andere Angola en Congo. Darwin`s Nightmare belicht enorm veel facetten van de Victoriabaars industrie, waarbij vooral duidelijk wordt dat de lokale bevolking er niet veel beter op is geworden. Europa interesseert zich niet voor de leefomstandigheden in Afrika, maar vooral voor goedkope vis. Middels gesprekken met vele mensen die direct betrokken zijn, wordt duidelijk gemaakt dat er nog veel te doen is om Afrika daadwerkelijk economisch groot te krijgen. Dat Afrika het verloren continent is wordt duidelijk na het zien van Darwin`s Nightmare . Gelukkig wordt er niet op een predikende manier ingegaan op het probleem en wordt er niet geprobeerd de kijker een schuldgevoel aan te praten. Wel denk ik dat de makers de (Europese) mens inzicht willen geven in de Afrikaanse situatie en Darwin`s Nightmare zal voor sommige kijkers dan ook een eye-opener blijken te zijn.
Aanraders in overeenkomstige genres, volgens Boobema: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
     |
 |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
Darwin`s NightmareHelaas kan ik deze documentaire niet to 'most controversial' maken op FilmBOOB. Mijn mening ligt namelijk ergens tussen die van Boobema en Boobbert in. Zo slecht als Boobbert hem afschildert, vind ik niet terrecht. Maar de lovende woorden van Boobema gaan ook wat ver want het is uiteindelijk best wel een middelmatige documentaire. De kwaliteit van de verfilming valt soms tegen, al past dit wel bij de pauperige omgeving. Persoonlijk vond ik het jammer dat er niet dieper werd ingegaan op de Victoria baars: Hoe kwam het dat deze vis geïntroduceerd werd in het meer en wie deed dat? Alleen een paar minuutjes gaan hierover. Uiteindelijk blijft de documentaire één grote ode aan de arme mensjes rondom het meer. De ene triestheid na de andere komt voorbij. Het enige stuk dat hierbij uitsteekt in extreemheid, is het stuk waarbij de vissenkoppen van de baars op grote rekken worden gehangen en de armoezaaiers tussen de maden rondlopen om dit te doen. Verder is het 'gebruikelijke' armoede waarbij het lijkt alsof ze expres zoveel mogelijk kreupele mensen hebben uitgezocht. Triest is de Schindlers' List-achtige scene waarbij de pan met eten verloren gaat aan de grond omdat de uitgehongerde jochies erom beginnen te vechten. Weinig afwisseling dus. Wat documentaire-techniek betreft, ergerde ik mij aan een paar dingen. Er wordt weinig gezegd en zo goed als niets wordt door een verteller verteld. De keren dat er gepraat wordt, wordt iemand geïnterviewd. Hierbij vond ik het ontzettend irritant dat de kamera na het zegje van de persoon nog aan bleef staan. Na een stilte voegt de geïnterviewde persoon dan meestal nog een zinnetje aan zijn betoog toe in de trand van "jajaja, het is zo erg". De documentairemaker dacht vast dat de persoon heel diep aan het nadenken was over de ellende en er dan uiteindelijk een diepgaand zinnetje eraan toevoegd. Maar in werkelijkheid denkt de geïnterviewde persoon waarschijnlijk "Wanneer ga je de klotekamera uitzetten?". Als tweede punt van ergernis, kan ik de moraliserende ondertoon noemen. Uiteindeiljk vind ik de documentaire aanraadbaar mits je interesse hebt in armoede en aanverwante zaken, anders moet je hem maar laten liggen!
Aanraders in overeenkomstige genres, volgens Boobers: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Darwin`s NightmareDarwin's Nightmare is een regelrechte tegenvaller. Het onderwerp van de documentaire is interessant, maar daar is ook bijna alles mee gezegd. Ten eerste proberen de makers bewijs te vinden dat de vliegtuigen die Victoriabaars naar Europa vliegen op de heenweg wapens en munitie meenemen. Nergens vinden ze een enkel bewijs. Dat in tegenstelling tot de plaatselijke krant. Zij hebben blijkbaar wel de juiste mannetjes weten te vinden. Hun krantenartikel is dan ook het enige bewijsstuk dat de documentairemakers weten te vinden. Door middel van behoorlijk suggestieve vragen proberen ze uit een handjevol mensen te trekken dat de vliegtuigen inderdaad munitie mee naar Tanzania nemen. Dat gaat buitengewoon irriteren, zeker aangezien ze de meest oninteressante antwoorden krijgen. Een ander kritiekpunt is de eerste vijfenveertig minuten van Darwin's Nightmare. We maken hierin kennis met een aantal figuren die eigenlijk niets te melden hebben. Nergens wordt er nuttige en/of vernieuwende informatie aangereikt. Pas als we een vrouw horen en zien vertellen, al werkend tussen de rotte vis, hoe top haar baan wel niet is, komt er enige actie in. Zowaar weten ze een Russische piloot te ontfutselen dat hij vroeger weleens pantservoertuigen naar Angola heeft gevlogen. Knap hoor! De amateuristische manier van filmen is ook ronduit slecht te noemen. Als Hubert Sauper de verschillende verhaallijnen nog mooi bij elkaar had kunnen brengen, had er voor Darwin's Nightmare misschien nog wel een vijfje ingezeten. Alles hangt echter als los zand in elkaar. Afrader!
Aanraders in overeenkomstige genres, volgens Boobbert: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
|
|
Terug naar vorige pagina | Naar filmoverzicht |
