KlassVan alle drama’s met in het wilde weg rondschietende jongeren, heeft het Columbine High School incident, waarbij de scholieren Eric Harris en Dylan Klebold een bloedbad aanrichtten onder hun schoolgenoten, waarschijnlijk de grootste impact gehad op het maatschappelijke debat. Ook in de filmwereld liet het tweetal zijn sporen na: de onvermijdelijke Michael Moore liet zich aanzetten tot een van zijn opmerkelijke documentaires, Bowling for Columbine, en hun daden waren het onderwerp van Gus van Sant’s Gouden Palm winnaar Elephant. Ook de Estse filmregisseur Ilmar Raag inspireerde zich voor zijn film Klass op de gebeurtenissen in Littleton op 20 april 1999. Anders dan Van ’t Sant, die niet naar verklaringen zocht en zich in de eerste plaats richtte op de artistieke vormgeving van zijn prent, richt Haag zich op de oorzaken voor het drama. Of liever gezegd: een vergelijkbaar drama, want een weergave van de gebeurtenissen in Littleton is de film zeker niet. Waar Elephant doelbewust een zekere afstand schiep tussen de kijker en de gebeurtenissen, kruipt Raag onder de huid van zijn personages en drukt hij de kijker met de neus op de feiten.
Joosep is het pispaaltje van de klas, een wereldvreemde loser die vlucht in het isolement van zijn tienerkamer en het oorverdovende geluid van zijn koptelefoon. Vrienden of vriendinnen heeft hij niet, totdat één van zijn klasgenoten, de op het eerste gezicht doodgewone Kaspar, het voor hem begint op te nemen. Daarmee tast Kaspar het gezag aan van Anders, de kwade genius achter de pesterijen. De situatie evolueert van kwaad tot erger, en zal uiteindelijk leiden tot een bloedbad. Klass ontstond uit workshops met jongeren (geen van hen had acteerervaring), hetgeen de film soms veel doet lijken op een docu-drama. Dit wordt nog versterkt door een doelbewust grove montage en een sober, overwegend blauw-grijs kleurenpalet. Gaandeweg verschuift de aandacht van Joosep meer naar Kasper. Zoals gezegd lijkt hij een gewone jongen, hij heeft een vriendin en is goed in de groep geïntegreerd. Maar hij woont bij zijn grootmoeder en er wordt gesuggereerd dat er iets mis is in de familiesfeer. Ook is hij de eerste die voorstelt om op gewelddadige wijze af te rekenen met de rest van de klas. Dit soort details voegen een subtiele toets toe aan een vertelling die op het eerste oog rechtlijnig of zelfs bot overkomt. Ook elders komt deze tegenstelling tussen subtiliteit en rechtlijnigheid naar voren, soms ongewild. Regisseur Raag maakt heel goed navoelbaar hoe de kwestie kan escaleren doordat meelopers zich willen bewijzen tegenover de leider, terwijl anderen zich afzijdig houden en niets ondernemen. Ook maakt Raag duidelijk hoe men erin slaagt de gebeurtenissen voor het lerarenkorps verborgen te houden, onder meer door de schuld handig af te schuiven op een van de slachtoffers, in dit geval Kaspar, van wiens problemen in de familiesfeer directie en leraren immers op de hoogte zijn. Maar dat alles neemt niet weg dat Raag op sommige punten te kort door de bocht gaat: sommige bijrollen (met name die van Jooseps macho vader) zijn karikaturaal vertekend, en er wordt hier en daar gebruikt gemaakt van erg doorzichtige symboliek, zoals nadrukkelijk tikkende klokken om de spreekwoordelijk tijdbom te suggereren die op ontploffen staat. Klass werd gedraaid in samenwerking met de Estse televisie en kreeg slechts een beperkte bioscooprelease, maar werd op diverse festivals enthousiast onthaald. Ook ik zag de film op een festival, Open Doek in Turnhout.
Aanraders in overeenkomstige genres, volgens Boobytrap: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
   |
 |
|
|
|
Terug naar vorige pagina | Naar filmoverzicht |
