Je neemt een parabel (of iets dergelijks) en een aantal competente figuren om er een vermakelijke spaghetti western van te draaien en je hebt een vermakelijke film. Zo simpel is het in het geval van Compañeros; al even simpel als de politieke ondertonen die de film een onderdak biedt. Politieke ondertonen die tot het vermaak bijdragen, daar alle (pluriforme) politieke gezichtswijzen feitelijk geridiculiseerd worden. Dat klinkt wellicht wat fatalistisch en negatief, maar het geheel wordt licht humoristisch gebracht en dient enkel als behang.

Er zijn vrij veel karakters zeer vermakelijk in hun voorspelbare handelen. Ze worden bovendien goed neergezet. Jack Palance is geweldig als marihuana rokende crimineel zonder hand, maar met vogel die zijn hand stal. Het beest staat vast ook symbool voor iets, waarschijnlijk een klikspaan die makelijk om de tuin te leiden is, gezien het feit dat het beest aan het spit eindigt.

Het is echter de galavoorstelling van Milian en Nero, die perfect op elkaar zijn ingespeeld en zichzelf grootse acteurs betonen. Compañeros vangt aan met de directe aanloop naar het einde. De keuze is briljant, daar ermee de verhoudingen tussen het tweetal meteen duidelijk zijn. Milian is Vasco, een 'peon', die het schoenen poetsen van de ene generaal inruilt voor het schoenen poetsen van de andere generaal; met dien verstande dat hij de eerste generaal zelf doodstak. Nero is Yodlaf Peterson, een geslepen Zweed die met het nodige dedain Milian's personage beziet, en slechts geïnteresseerd is in het verkopen van wapens en/of diensten aan de hoogste bieder.

Het geweten van het verhaal wordt gespeeld door Fernando Rey, die uitstekend een pacifistische professor speelt. Het type ken je wel: Een man die een utopische wereld voor zich ziet waarin we allen elkaars hand vasthouden, maar die bij de praktijk van een bloederige revolutie zijn kop in het zand steekt. Niet vreemd dus dat zijn studenten dom zijn. De film was populair bij Parijse studenten in de jaren ´80*. Een amsuant gegeven dus,  temeer daar de studenten in de film inderdaad als naïeve slappelingen worden neergezet. Regisseur Sergio Corbucci had communistische sympathieën, maar steekt toch voornamelijk de draak met het linkse gedachtegoed. Andere politieke opvattingen worden bijna net  zo erg belachelijk gemaakt. Dat is dan wel weer erg communistisch, maar een dergelijke simplistische plotbehandeling werkt enkel in het voordeel van een ambachtelijk geschoten Italowestern. 

Zoals het een ´Zapata western´ betaamt, vallen er een hoop doden. Het is per slot van rekening een verslag van de Mexicaanse revolutie, nietwaar? Het geschiet dat dit zich meebrengt levert geweldige actie op. Het ingrediënt actie kruidt de boel, maar niet in overvloedige mate. De kijkervaring van Compañeros is immer relaxed en toch elke seconde beklijvend. De opzwepende muziek van Ennio Morricone is uitstekend en completeert het geheel. Een dijk van een spaghetti western, waaop hooguit valt aan te merken dat het een beetje een rehash is van Corbucci's Il mercenario van twee jaar eerder. Ofschoon ook Il mercenario een geweldige film is, spreek ik met Compañeros liever van een licht verbeterde versie van die film. 

* Scherpschutter's recensie bij Spaghetti Western Database